ЦIыфым игъашIэ мылъкоу щызэригъэуIурэмэ ащыщых IэшIэгъэмрэ гушъхьэлэжьыгъэ мылъкумрэ. Адэ мылъкуитIум яхазэу цIыфым ищыIэныгъэкIэ тара нахь мэхьанэ зиIэр? IэшIэгъэ мылъку уимыIэу гушъхьэлэжьыгъэ IапIи гъашIэм пфэугъойщтэп, лэжьыгъэр къэулэжьыным фэшI щыIакIэм бэмэ уафегъасэ, уарегъэуталIэ, цIыкIу-цIыкIузэ ары гушъхьэлэжьыгъэри зэрэзэуIурэр. МылъкуитIури зэголъ шъыпкъэу бгъэIорышIэныр ыкIи гъашIэм щыппсыхьажьыныр зымыуасэ щыIэп.

Рассматриваются книги, написанные в разные годы специально для детей от дошкольного до старшего школьного возраста. Объектом исследования является творчество Нальбия Куека, одного из самых ярких индивидуальностей в адыгейской детской литературе. В статье значительный акцент делается на анализ произведений на языке оригинала. Анализ художественных текстов Нальбия Юнусовича позволил автору сделать вывод о высоком мастерстве поэта.

Урыс тхэкIоу Достоевскэм «бзэр – лъэпкъы» ыIощтыгъ. Анахь мымакIэу зыцIэ Iугъэ француз Камю: «Сихэку – французыбзэр ары», – джары еплъыкIэу иныдэлъфыбзэ фыриIагъэр. Дунаиу тыкъэзыцухьэрэр зэбгъэшIэнымкIэ зэхэпшIэнымкIэ зэкIэм анахь Iэрыфэгъур бзэр ары. Бзэр ары цIыфхэр зэрэзэрэшIэхэрэр. Бзэр ары нэмыкI культурэмэ нэIуасэ зэрафэхъурэр. Лъэпкъ культурэм кIэрыпчын умылъэкIынэу бзэр зэрэщытым къыхэкIэу, тIуми зы гъогу къызэдакIунэу мэхъу.

«Дунаим дэй иIэп, уаерэ ошIурэ зэблэкIы нахь», – аIо адыгэмэ. А дунаир зыпкъ итэу макIомэ дэгъу, джащыгъум ичэщи имафи, ичъыIи ифаби, иуаий иошIуи зэблэкIыщтых, ау дунаир игъогу фэшIэу зыщыдащэхырэм идэй къэлъагъо. Дунаим цIыфмэ ящыIэкIэ-псэукIи, ятетыкIи зэблехъу, ау адыгэмэ ягурышэ-гупшысэ къыIорэр ащ тIэкIу текIы: дунаир Iае мэхъушъ цIыфмэ ящыIакIэ дэи хъурэп, цIыфымэ ягупшысэ дэимэ, яшIыкIэ-зекIокIэ мытэрэзымэ дунаир зэщагъакъо.

ЦIэхэр хъишъэмэ ахэтых. Хъишъэхэри цIэхэмкIэ ушъагъэх. Мыухыжьырэ къэбархэр апылъых – хъугъэ-шIэгъэ хьылъэмэ, лъэгъуныгъэмэ, тхыдэжъмэ, IорIуатэмэ япхыгъэхэу. Анахь къызэрыкIоу къыпщыхъурэ цIэми ухэдаIомэ, ухаплъэмэ, ухэгупшысыхьэмэ – зыкъыIотэжьэу къэшIэтынэу щыт! Ижъ-ижъыжьым къыщегъэжьагъэу, Кавказым икъохьапIэкIэ щыIэ чIыгухэр зэкIэ адыгэмэ ячIынэлъагъэх. ЛIэшIэгъу гурытхэм къащыублагъэу, Кавказ заор къемыжьэзэ,

Сыд фэдэрэ къэралыгъуи изиужьыжьыныгъэ лъапсэу фэхъурэр, пстэуми апэу, ичIыналъэ щыпсэурэ лъэпкъхэм бзэу аIулъыхэр, яшэн-хабзэхэр, хабзэхэр къэухъумэгъэнхэм тегъэпсыхьагъэу ащ къыухэбзырэ политикэр ары. Мэхьанэшхо зиIэу а Iофым елъытыгъ къэралыгъом ихахъуи, игъэхъагъи, ипытагъи, тынчыгъэ илъынри. Джары къэралыгъом инахьышъхьэ дэдэ хабзэм – Конституцием – ащ хэушъхьафыкIыгъэ чIыпIэ зыкIыщигъотырэри. Тикъэралыгъо ис лъэпкъхэм яныдэлъфыбзэхэр...

В статье выявляются аккумулированные мотивы обращения к прошлому в виде нартских повествований, всего адыгского фольклора как средоточию ума, мудрости и непреходящей духовной ценности. Показано превалирование материального благосостояния над самой жизнью, жестоко отсекающей духовное составляющее нартского общества. С другой стороны, приходит время, когда знания накопленные человеком в жизни, опыт, его мудрость помогли нартам выжить.

Ижъырэ кIэн бай зиIэ лъэпкъхэм адыгэхэр ащыщых. Сыд лIэужыгъорэ артефактэу тэ, археологхэм, къэдгъотыжьхэрэм янахьыбэхэм тарихъ, культурэ ыкIи хэгъэгу мылъку мэхьанэшхо яI. Дышъэм, тыжьыным хэшIыкIыгъэхэр е зитеплъэкIэ хьэламэтэу гъэпсыгъэхэр лъэпIэ дэдэх. МыутIэ ыкIи скиф культурэхэм ахахьэхэу Темыр Кавказым, Тенэ Iушъо, Украинэм икъыблэ чIыналъэхэм ыкIи Къырым къыщачIахыжьырэ пкъыгъохэм ащыщхэр тилъэпкъ иижъырэ культурэ епхыгъэх.

УсакIоу, тхакIоу, драматургэу, философскэ гупшысэ куухэр зыхэлъ тхыгъэхэр къызыIэкIэкIыгъэу Къуекъо Налбый дунаим зехыжьыгъэр шышъхьэIум и 22-м илъэсипшI хъугъэ. Игупсэхэр, иIахьылхэр, иныбджэгъухэр илъэс къэс а мафэм зэIокIэх, агу къагъэкIыжьы, непи псаоу щыIэм фэдэу игугъу ашIы. ЦIыфэу дунаим ехыжьыгъэм «КъэошIэжьа Налбый ыIогъагъэр?», «Налбый иусэ къызэрэщиIогъа-гъэу» аIозэ исатырхэр агу къызэрэкIыжьырэр, етIанэ зэгорэм зиусэ...

Мэкъуогъум и 1-м, дунае хасэу «Хэку ГъэзэжьынымкIэ Адыгэ Хасэ» (Circassian Repatriation Organization, CRO) зыфиIорэм, Америкэ Хэгъэгу Зэготхэм арыт штатэу Нью-Джерси къутамэ къыщызэIуихыгъ. Джащ фэдэу дунае хасэм фэйсбукым нэкIубгъоу щыриIэм къыщатхыгъ, къыщеIо «AdygPlus» блогым ит къэбарым. Натпрессым зэрэзэригъэшIагъэмкIэ, Хасэ икъутамэ хэбзэгъэуцугъэхэу къэралыгъом илъхэм ялъытыгъэу мы Iофыр гъэпсыгъэ хъугъэ.